علوم زمین خوارزمی، جلد ۱۱، شماره ۱، صفحات ۱-۲۷

عنوان فارسی زمین‌شناسی، سنگ‌نگاری، دورسنجی، کانه‌زایی و کانه‌نگاری بخش غربی کانسار آهن صاحب، شمال‌شرق سقز
چکیده فارسی مقاله
کانسار آهن اسکارن صاحب در حدود ۱۶ کیلومتری شمال غربی بخش صاحب، در شهرستان سقز، استان کردستان واقع شده است. این منطقه در پهنه دگرگونی- ماگمایی سنندج- سیرجان قرار دارد. واحدهای سنگی اصلی در منطقه مورد مطالعه شامل سنگ‌های دولومیتی سازند سلطانیه، سنگ آهک‌های پرمین و کرتاسه، شیل و باتولیت گرانیتوئیدی است. باتولیت صاحب از نظر ترکیب شامل کوارتز مونزودیوریت، کوارتز مونزونیت و گرانیت است. این باتولیت در اواخر کرتاسه- اوایل پالئوسن به داخل واحدهای رسوبی پرمین و کرتاسه نفوذ کرده و باعث دگرگونی مجاورتی و اسکارنی شدن شده است. پهنه دگرگونی مجاورتی در منطقه شامل پهنه‌های اندواسکارن و اگزواسکارن و زیرپهنه‌های گارنت اسکارن، گارنت پیروکسن اسکارن، پیروکسن اسکارن، اپیدوت اسکارن، مرمر و اسکارن کانه­دار است. کانی‌سازی آهن صاحب به شکل رگه‌ای و عدسی شکل با طول ۲۰ تا ۱۰۰ متر و ضخامت ۳ تا ۱۰ متر در داخل واحدهای مرمر و هورنفلسی (اگزواسکارن) و به مقدار محدود در درون توده نفوذی (اندواسکارن) روی داده است. ماده معدنی به صورت توده‌ای، برشی، پرکننده فضای خالی، نواری، رگه- رگچه‌ای، دانه پراکنده و بازماندی تشکیل شده است. مگنتیت کانه اصلی این کانسار است که با پیریت، کالکوپیریت و کانی‌های ثانویه مانند هماتیت، گوتیت، آزوریت، کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت همراه آن دیده می‌شوند. گارنت، پیروکسن، اپیدوت، اکتینولیت، ترمولیت، کلسیت و کوارتز به عنوان کانی‌های باطله در این کانسار به شمار می‌آیند. بر اساس مطالعات صحرایی و میکروسکوپی، به ترتیب دگرسانی‌های اپیدوتی، کلریتی، سریسیتی، پروپیلیتی و آرژیلیک، گسترده‌ترین دگرسانی‌ها در منطقه کانه‌دار هستند. بر اساس مطالعات دورسنجی می‌توان اظهار داشت که دگرسانی‌های کربناتی، سریسیتی و پروپیلیتیک و گوسان در منطقه به خوبی گسترش یافته‌ و در برخی موارد، زون‌های دگرسانی در منطقه مورد مطالعه با یکدیگر همپوشانی دارند. مطالعات صحرایی، ویژگی‌های کانی‌شناسی و بافتی نشان می‌دهد که کانی‌سازی آهن صاحب در رده‌ی کانسارهای اسکارن نوع کلسیم قرار می‌گیرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله اسکارن، صاحب، پتروگرافی، دورسنجی، کانه‌زایی آهن، سنندج- سیرجان، سقز.

عنوان انگلیسی Geology, petrography, remote sensing, mineralization and mineralography of western part of the Saheb iron ore deposit, NE Saqez
چکیده انگلیسی مقاله
The Saheb skarn iron deposit is located about 16 km northwest of the Saheb district, in Saqez city, Kurdistan Province. This area lies within the Sanandaj-Sirjan metamorphic-magmatic zone. The main rock units in the study area include dolomitic rocks of the Soltanieh Formation, Permian and Cretaceous limestones, shale and granitoid batholith. The Saheb batholith shows quartz monzodiorite, quartz monzonite and granite in composition. This batholith has intruded into Permian and Cretaceous sedimentary units during the Late Cretaceous-Early Palaeocene, causing contact metamorphism and skarnification. The contact metamorphism zone in the area includes endoskarn and exoskarn zones and garnet skarn, garnet pyroxene skarn, pyroxene skarn, epidote skarn, marble and mineralized skarn subzones. The Saheb iron mineralization has vein and lenzoid-shape with a length of 20 to 100 m and a thickness of 3 to 10 m which formed within marble and hornfelsic units (exoskarn) and to a lesser extent in the intrusive mass (endoskarn). The ore bodies occur as massive, brecciated, open space filling, banded, vein-veinlet, disseminated and relict. Magnetite is the main ore mineral, which is accompanied by pyrite, chalcopyrite, and secondary minerals such as hematite, goethite, azurite, chalcocite, covellite and malachite. Garnet, pyroxene, epidote, actinolite, tremolite, calcite and quartz are present as the gangue minerals. According to the field and microscopic studies, epidotization, chloritization, sericitization, propylitization, and argillic alterations are the most extensive alterations in the mineralized area, respectively. Based on remote sensing studies, it can be stated that carbonate, sericitic and propylitic and gossan alterations are well developed in the region and in some cases, the alteration zones in the study area overlap with together. Field studies, mineralogical and textural features show that the Saheb iron mineralization is classified as a calcium-type skarn deposit.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله skarn, Saheb, petrography, remote sensing, iron mineralization, Sanandaj-Sirjan, Saqez.

نویسندگان مقاله فرید عبداللهی | Farid Abdollahi
دانشگاه زنجان

قاسم نباتیان | Ghasem Nabatian
دانشگاه زنجان

مریم هنرمند | Maryam Honarmand
دانشگاه تخصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان

محمد ابراهیمی | Mohammad Ebrahimi
دانشگاه زنجان


نشانی اینترنتی http://gnf.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-378-4&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده زمین شناسی اقتصادی
نوع مقاله منتشر شده مقاله پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات