اقتصاد فضا و توسعه روستایی، جلد ۱۳، شماره ۴۹، صفحات ۰-۰
عنوان فارسی تبیین اثرات استخراج معادن بر پایداری نواحی روستایی مطالعه موردی: بخش کرانی شهرستان بیجار
چکیده فارسی مقاله هدف: یکی از مهمترین فرصتها و مزیتهای اقتصادی که با توجه به شرایط خاص سرزمینی ایران میتوان برای کشاورزان و ساکنین روستاها در کنار شغل اصلی آنها یعنی دامداری و کشاورزی مطرح کرد، فعالیت در بخش معدن میباشند که می تواند زمینه دستیابی به توسعه پایدار را فراهم نموده و تأثیرات بی شماری در ابعاد مختلف به همراه خواهد داشت. در این راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات استخراج معادن بر توسعه پایدار روستایی انجام شده است.
روش پژوهش: حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، تحقیق توصیفی تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش 10 سکونتگاه روستایی بخش کرانی است که در اراضی پیرامون خود دارای معادن می باشند که با استفاده از فرمول کوکران 250 خانوار به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ارزیابی پایداری روستاها در سه بعد محیطی، اجتماعی و اقتصادی با 40 شاخص با ابزار پرسش نامه انجام شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون t و مدل ماباک مورد تحلیل قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Excel و ترسیم نقشه ها از نرم افزار Arc GIS بهره برده شده است.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که فعالیت معادن آثار مثبت و معناداری را در بعد اقتصادی و اجتماعی بترتیب با میانگین 34/3 و 83/2 ایجاد نموده  ولی در بعد محیطی اثرات منفی و معناداری با میانگین 22/3 به جا گذاشته است. رتبه بندی پایداری روستاها با استفاده از مدل ماباک نیز نشان داد روستاهای آغبلاغ طغامین، اوچگنبد خان و بستاندره بترتیب با امتیاز 940/0، 715/0 و 568/0 در رتبه های اول تا سوم و روستای شهرک با امتیاز 869/0- در رتبه آخر قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: طبق یافته های پژوهش، وضعیت پایداری نواحی روستایی بخش کرانی در اثر فعالیت معادن در بعد اقتصادی، پایدار در بعد اجتماعی، نیمه پایدار و در بعد محیطی ناپایدار می باشد. نتایج رتبه بندی پایداری روستاها نیز نشان داد در کنار عامل فاصله از معادن عوامل دیگری از جمله سطح آگاهی اجتماعی و روحیه مطالبه گری ساکنین روستا، عملکرد و روابط سیاسی- اجتماعی مدیران محلی روستا بویژه شورا و دهیار موثر بوده است.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله استان کردستان، توسعه پایدار، توسعه روستایی، مدل ماباک، معدن.
عنوان انگلیسی Explaining the effects of mining on the sustainability of rural areas (Case study: Korani district of Bijar county)
چکیده انگلیسی مقاله Objective: Mining offers significant economic opportunities for farmers and rural residents in Iran, supplementing their primary occupations in agriculture and animal husbandry. Given the country’s specific territorial conditions, mining activities can contribute to sustainable development and influence various dimensions of rural life. This study investigates the effects of mining on sustainable rural development in Karani District.
Methods: This study is applied in purpose and descriptive-analytical in method. Data collection was conducted through library research and fieldwork. The statistical population comprised 10 rural settlements in the Karani District with active mines in their surrounding areas. A total of 250 households were selected as the sample using the Cochran formula. Sustainability was assessed across three dimensions—environmental, social, and economic—using 40 indicators evaluated via a structured questionnaire. Data analysis was performed using the t-test and Mabak model, supported by SPSS and Excel software. ArcGIS was employed to generate maps.
Results: The study revealed that mining activities have positive and significant effects on the economic (average: 3.34) and social (average: 2.83) dimensions and also negative and significant effects on the environmental dimension (average: 3.22).
The Mabak model ranking of village sustainability showed top-ranked villages: Aghbolagh Taghamin (0.940), Ochgonbad Khan (0.715), and Bastandereh (0.568), and lowest-ranked village: Shahrak (-0.869).
Conclusions: Mining activities in the Karani District have led to a stable economic status, semi-sustainable social development, and unstable environmental conditions in rural areas. The sustainability ranking further indicates that, beyond proximity to mines, several factors influence village sustainability, including:
  • Social awareness and the demand-driven spirit among residents.
  • The performance and socio-political relations of local village managers, especially the village council and village head.
The findings highlight the dual-edged impact of mining, underscoring the need for strategies to balance economic benefits with environmental sustainability.
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Kurdistan Province, Sustainable Development, Rural Development, Mabak Model, Mining.
نویسندگان مقاله عباس نباتی | abbas nabati
kordestan, bijar, korani
استانداری کردستان- فرمانداری بیجار- بخشداری کرانی

بهروز محمدی یگانه | behroz mohammadi yeganeh
University of Zanjan
دانشگاه زنجان

مهدی چراغی | mahdi cheraghi
University of Zanjan
دانشگاه زنجان

نشانی اینترنتی http://serd.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2208-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات