تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، جلد ۵، شماره ۳، صفحات ۱۰۳-۱۱۹

عنوان فارسی واکاوی و ردیابی پدیده گردوغبار در جنوب و جنوب شرق ایران با استفاده از مدل HYSPLIT و اصول سنجش‌ازدور
چکیده فارسی مقاله
گردوغبار یکی از مخاطرات محیطی و از پدیده ­های جوی آشنا برای ساکنان مناطق جنوب و جنوب شرقی کشور است. که هر ساله خسارات فراوانی را به بخش ­های مختلف وارد می ­سازد. لذا در این پژوهش به بررسی و شناسایی منابع گردوغبار منطقه، شدت و فرکانس گردوغبار، الگوهای حاکم بر آن و مناطق تحت سیطره گردوغبار در طول دوره آماری 30 ساله (2013-1984) پرداخته شد. بدین منظور از ترکیب تحلیل­ های آماری، همدیدی و سنجش‌ازدوری و  داده­ های GDAS، داده­های دما، سمت و سرعت باد و ارتفاع ژئوپتانسیل، تصاویر MODIS و داده ­های ساعتی ایستگاه ­های هواشناسی بهره گرفته شد. نتایج حاصل نشان داد که ماه ­های ژوئن، جولای ، اوت و می به ترتیب از نظر فراوانی و شدت با دید کمتر از 1000 متر بیشترین رخداد و ماه دسامبر کمترین رخداد گردوغبار را دارند و دریاچه خشک شده هامون، بیابان­ های افغانستان، حاشیه ­ها جنوبی و شرقی لوت، بیابان ربع الخالی، مناطق مرکزی و شمال شرقی عربستان و جنوب عراق، منابع اصلی و مولد گرد­وغبار منطقه مورد مطالعه هستند. همچنین مسیر شمال شمال غربی و شمال غربی - جنوب شرقی و در موارد محدودی غربی- شرقی مسیرهای اصلی ورود این پدیده به منطقه مورد مطالعه هستند. نتایج واکاوی همدیدی نیز نشان داد که در دوره گرم سال کم‌فشار موسمی و کم­ فشار جنوب شرق ایران با هم تلفیق شده و در نهایت در تقابل با پرفشار مستقر بر دریای خزر و شمال ایران سبب شیو فشار شدید و ایجاد بادهای پرسرعت بر روی جنوب شرق ایران می‌شود که با توجه به نبود رطوبت و خشکی منطقه، هسته گردوغبار شکل می‌گیرد و موقعیت مکانی کم‌فشار سبب مکش شدید هوا و انتقال این پدیده به جنوب شرق ایران می­شود. در دوره سرد سال نیز با ورود بادهای غربی ناوه عمیقی بر روی مدیترانه در تراز میانی و پیرو آن ایجاد همگرایی سطحی و فعالیت بین دو مرکز واگرایی بالایی و همگرایی سطحی سبب ناپایداری شدید و صعود هوا روی عراق و عربستان می‌شود. نتیجه چنین سازوکاری ایجاد جریان‌های پر سرعت باد و در صورت کم بودن رطوبت، هسته گردوغبار بر روی منطقه شکل می­ گیرد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله ایران، سنجش‌ازدور، گردوغبار، همدید، HYSPLIT

عنوان انگلیسی Analysis and Tracking Dust Phenomenon in South and Southeast of Iran by using HYSPLIT Model and the Principles of Remote Sensing
چکیده انگلیسی مقاله
 Dust is one of the environmental hazards and atmospheric phenomena familiar to residents of the southern and southeastern parts of the country. Which each year causes a lot of damages to various sectors such as environment, agriculture, health, transportation, facilities, and so on. Therefore, in this research, we investigated and identified the sources of dust in the area, the intensity and frequency of dust, its governing patterns and dust-free areas during the 30-year statistical period (1984-1984). The research method is a combination of statistical, synoptic and remote sensing analysis. The data used include the hourly data of 22 synoptic stations (8 times per 24 hours), CDC1 data up to 2006, and then GDAS data, temperature, wind direction and wind speed, geopotential height at different levels. In selecting the studied days, it was tried to select the selected samples with a duration of three days and more, the spatial expansion of at least 4 stations with horizontal vision less than 1000 meters. For this purpose, were used the characteristics of the 11.3 and 12-micrometric wavelengths of the wavelengths were used to visualize the dust on the MODIS images from the ENVI 5.2 software environment, to track the wind direction from the GDAS data in the HYSPLIT software environment and to study the maps of various atmospheric levels from Temperature, wind speed, wind speed and geopotential heights were used from GRADS software and weather data stations. The annual frequency of the occurrence of days with dusty phenomena in the study area showed that during the statistical period of 1984-2013, a total of 11616 days with dust was recorded with the 06 code for south and southeast of Iran at the stations study. Most days with the dust event at Zabol Station with 1136 days and the lowest occurrence occurred at Bandar Abbas Station with 171 days during the studied period. In general, the annual survey of the data shows that the phenomenon of dust in the stations study in the past has been high and very high; however, in recent years, it has been expanding more and more than the past, and has been growing. The results of the monthly and seasonal surveys showed that the summer and the months of June, July, August and May are the most frequent and most frequent, with a peak of 1000 meters, respectively, and December have the lowest dust incidence and Zabul and Zahedan station
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Iran, Remote Sensing, Dust, Synoptic, HYSPLIT

نویسندگان مقاله دانا رستمی | Dana Rostami
University of Shahid Beheshti
دانشگاه شهید بهشتی

سید اسعد حسینی | Seyed Asaad Hosseini
Mohaghegh Ardabili University
دانشگاه محقق اردبیلی


نشانی اینترنتی http://jsaeh.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-585-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات