تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، جلد ۲۰، شماره ۵۹، صفحات ۳۹-۵۸

عنوان فارسی شناسایی امواج گرمایی و تحلیل تغییرات زمانی- مکانی آنها در ایران
چکیده فارسی مقاله
موج گرما، مدت زمانی طولانی از آب­ و­ هوای گرم نسبت به شرایط مورد انتظار در یک منطقه در دورۀ زمانی معینی از سال است. امواج گرمایی سبب مرگ­ومیر، بیماری و بروز مشکلات گوناگون در زمینه­های مختلف حمل­و­نقل، کشاورزی، تولید و انرژی می­شوند. کشور ایران در دهه­های گذشته امواج گرمایی شدیدی را تجربه کرده است. بررسی تغییرات الگوهای فضایی و زمانی این امواج برای درک علل رخداد و مواجهه با آنها بسیار مهم است. در مطالعۀ حاضر، با استفاده از «شاخص روزانۀ بزرگی موج گرما» (HWMId)، که هر دوی شدت و طول موج گرما را لحاظ می­کند، امواج گرمایی ایران بین سال­های 1985 تا 2015 از لحاظ توزیع زمانی و مکانی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. بدین­منظور با استفاده از داده‌های دمای حداکثر روزانۀ 44 ایستگاه سینوپتیک کشور و بر پایۀ آستانۀ صدک 90ام، از بین داده‌های موجود، امواج گرمایی بزرگتر یا مساوی سه روز برای هر ایستگاه شناسایی شدند. پس از اعمال شاخص HWMId بر روی روزهای هر موج گرما، بزرگی هر موج محاسبه گردید. سپس میانگین تعداد و بزرگی تمام امواج و نیز شدیدترین آنها در مقیاس­های سالانه و فصلی محاسبه و نقشه­ها و نمودارهای مربوطه رسم گردید. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین تعداد امواج گرمایی، در غرب رشته­کوه زاگرس و سپس دشت کویر رخ می­دهد. در حالیکه بیشینۀ بزرگی امواج، متعلق به مناطق جنوب­شرقی و مرکزی کشور است. فصل پاییز و سپس فصل زمستان، سهم بالایی از شدیدترین امواج گرمایی را طی دورۀ مورد مطالعه دارند. در حالیکه امواج گرمایی بهار و تابستان به نسبت ضعیف­تر و از لحاظ وسعت، محدودتر هستند. در فصل پاییز همۀ ایران به­جز نوار کم­عرضی از شمال کشور و سواحل دریای عمان و خلیج فارس، در فصل زمستان نواحی جنوب­شرق، در فصل تابستان سواحل دریای عمان به­سمت نواحی داخلی ایران، و در فصل بهار مناطق مرکزی و ارتفاعات غربی، تحت تأثیر امواج گرمایی قرار می­گیرند. شدیدترین امواج گرمایی طی دورۀ مورد مطالعه، در زمستان­های 2008 و 2010 رخ داده است. تعداد و بزرگی امواج گرمایی در کشور به­شکل معنی­داری در حال افزایش است. بیشترین افزایش تعداد متعلق به تابستان و بزرگی متعلق به زمستان است.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله امواج گرمایی، ایران، تحلیل زمانی- مکانی، شاخص HWMId

عنوان انگلیسی Identification of Heat Waves and Analysis of Their Temporal-Spatial Variations in Iran
چکیده انگلیسی مقاله
The heat wave is a long period of warm climate, compared to the expected conditions in a region over a certain period of the year. Heat waves cause mortality, disease and various problems in different fields of transportation, agriculture, production and energy. It is very important to study the changes in spatial and temporal patterns of these waves to understand the causes of the incident and confront them. In the present study, using the "Heat Wave Magnitude Index daily" (HWMId), which takes into account both the intensity and the wavelength of heat, the heat waves of Iran between 1985 and 2015 have been analyzed in terms of spatial and temporal distribution. For this purpose, using the maximum daily temperature data of 44 synoptic stations of the country and on the basis of the threshold of the 90th percentile, the heat waves greater than or equal to three days were identified at each station. After applying the HWMId on the days of each heat wave, the magnitude of each wave was calculated. Then, the average number and magnitude of all waves, as well as the most severe ones, were calculated in annual and seasonal scales and the corresponding maps and charts were drawn up. The results of the study showed that the highest number of heat waves occurs in the western part of the Zagros Mountains and then the Kavir Plain; while the maximum magnitude of heat waves belong to the south-east and central parts of the country. Autumn and then winter season have a high share of the most severe heat waves during the study period; while the spring and summer heat waves are relatively weaker, and are more limited in terms of expansion. The most severe heat waves during the study period have occurred in the winters of 2008 and 2010. The number and magnitude of heat waves in the country is increasing significantly. The largest increase in the number belongs to the summer and the magnitude belongs to the winter.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Heat Waves, Iran, Spatial-Temporal Analysis, HWMId

نویسندگان مقاله نسیبه بهاروندی | Nasibeh Baharvandi
Razi Univ.
دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ، ایران.

فیروز مجرد | Firouz Mojarrad
Razi Univ.
دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه،، ایران

جعفر معصوم‌پور | Jafar Masompour
Razi Univ.
دانشیار اقلیم شناسی، گروه جغرافیا، دانشگاه رازی، کرمانشاه،، ایران


نشانی اینترنتی http://jgs.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1291-2&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده اب و هواشناسی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات