مسائل اجتماعی ایران، جلد ۹، شماره ۲، صفحات ۲۷-۴۸

عنوان فارسی مقایسه سطوح چهارگانه شکاف دیجیتالی برحسب متغیرهای جمعیتی (مورد مطالعه: شهر رفسنجان)
چکیده فارسی مقاله
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی بر سطوح چهارگانۀ شکاف دیجیتالی مدل ون‌ دایک شامل دسترسی مادی و فیزیکی، دسترسی انگیزشی، سواد و مهارت دیجیتالی و استفادۀ متداول است. حجم نمونه شامل 600 نفر از شهروندان شهر رفسنجان بود و داده‌ها به وسیله پرسش‌نامه محقق ساخته گردآوری شده و با نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که متغیرهای جنسیت و وضعیت تأهل بر دو سطح شکاف دیجیتالی تأثیرگذارند. متغیر جنسیت بر دسترسی مادی و فیزیکی و سواد و مهارت دیجیتالی تأثیرگذار است؛ به‌طوری‌که دسترسی مادی و فیزیکی و سواد و مهارت دیجیتالی در مردان بیش از زنان است. وضعیت تأهل نیز بر دسترسی انگیزشی و سواد و مهارت دیجیتالی تأثیرگذار است که طبق آن، دسترسی انگیزشی و سواد و مهارت دیجیتالی در افراد مجرد بیش از افراد متأهل است. سایر متغیر‌های جمعیت‌شناختی شامل سن، میزان تحصیلات، وضعیت شغلی و میزان درآمد بر سطوح چهارگانۀ شکاف دیجیتالی است. افرادی که در محدوده سنی 20 تا 40 سال قرار دارند دارای دسترسی مادی و انگیزشی، سواد و مهارت دیجیتالی و استفاده متداول بیشتری هستند و با افزایش سن دسترسی‌ها کاهش و شکاف دیجیتالی افزایش می‌یابد.
درخصوص متغیرهای جمعیت‌شناختی شغل، تحصیلات و درآمد افرادی که پایگاه اقتصادی و اجتماعی بهتری دارند یعنی تحصیلات بیشتر، درآمد بیشتر و شغل بهتری دارند دارای دسترسی‌های بیشتری هستند و در واقع شکاف دیجیتالی با افزایش تحصیلات و درآمد افراد کاهش می‌یابد.
یافته‌ها دلالت بر آن دارند که شهروندانی که به لحاظ سنی جوان‌تر هستند، دارای شغل بهتر با درآمد بیشتر و سطح تحصیلات بالاتری نسبت به سایر شهروندان به فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی مانند رایانه و اینترنت دسترسی بیشتری دارند و به‌طور روزمره از این فناوری‌ها استفاده بیشتری می‌کنند و در مقابل افراد مسن‌تر دارای تحصیلات کمتر و درآمد پایین‌تر دسترسی و استفاده کمتری از فناوری‌های دارند. در نهایت این‌گونه می‌توان نتیجه گرفت که متغیر‌های جمعیت‌شناختی در ایجاد و گسترش شکاف دیجیتالی نقش تعیین‌کننده‌ای را ایفا می‌کنند.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله شکاف دیجیتالی، متغیرهای جمعیت‌شناختی، فناوری‌‌های اطلاعاتی و ارتباطی، اینترنت.

عنوان انگلیسی Comparison of Quadratic Levels of Digital Divide in Terms of Demographic Variables: Case Study of Rafsanjan City
چکیده انگلیسی مقاله
This study aims to investigate the effect of demographic variables on quadratic levels of the digital divide (Van Dijk’s model), including material and physical access, motivational access, digital literacy and skills, and usage. The study population included 600 citizens of Rafsanjan, Iran. Data were collected using a researcher-made questionnaire and were analyzed in SPSS. The results showed that the variables of gender and marital status had significant effects on two levels of the digital divide. Gender had significant effects on physical access and digital literacy and skills. Men had higher levels of physical and material access and digital literacy and skills. Marital status also had significant effects on motivational access and digital literacy and skills; as, single individuals showed higher levels of motivational access and digital literacy and skills. Other demographic variables including age, educational qualifications, job status, and income had significant effects on various levels of the digital divide. Individuals aged 20-40 had higher levels of material and motivational access, digital literacy and skills and usage and aging resulted in decreased access and increased digital divide. Those with higher economic and social status, who had higher levels of education and income and better jobs, had better access. In fact, digital divide decreased with an increase in education and income. Finally, it can be concluded that demographic variables play a substantial role in the creation and expansion of the digital divide.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Digital Divide, Demographic Variables, Information and Communication Technologies, Internet.

نویسندگان مقاله فهیمه حاج اسماعیلی | Fahima Hajesmaili


حسین کاظمی | Hussein Kazemi



نشانی اینترنتی http://jspi.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-201-4&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده بررسی مسائل اجتماعی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات