تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، جلد ۲، شماره ۴، صفحات ۶۵-۷۶
عنوان فارسی تحلیل سینوپتیکی بارش‌های شدید و فراگیر در ایران
چکیده فارسی مقاله بارش­های سنگین از جمله مخاطرات محیطی است که وقوع ناگهانی آنها منجر به خسارات جانی و مالی می­شود. با توجه به اینکه هیچ پدیده­ی محیطی وجود ندارد که الگوی خاصی از توزیع فشار، عامل ایجاد آن نباشد، می­توان با شناخت شرایط سینوپتیکی و الگوهای فشار بوجود آورنده­ی این پدیده، از چند روز قبل، بارش­های سنگین را پیش­بینی کرده و آمادگی لازم در مواجه با این پدیده بدست آورد. بر این اساس این پژوهش با هدف شناسایی و طبقه­بندی الگوهای گردش جوی بارندگی­های شدید بر روی ایران، به انجام رسیده است. برای دستیابی به این مهم، داده­های میانگین روزانه­ی ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا طی دوره­ی آماری 2009 – 1980 در تلاقی­های 5/2 * 5/2 درجه از مجموعه داده­های بازسازی شده­ی NCEP / NCAR ، استخراج گردید. محدوده­ی انتخاب شده که گستره­ای از 10 تا 60 درجه­ی عرض شمالی و 10 تا 80 درجه­ی طول شرقی را پوشش می­دهد، شامل 609 یاخته است. با استفاده از آرایه­ی S روش تحلیل مؤلفه­های اصلی (PCA) تعداد 609 تلاقی مورد مطالعه به پنج مؤلفه­ی اصلی که مجموعاً 63/77 درصد از کل واریانس داده­ها را توضیح می­دهند، کاهش داده شد. سپس به کمک خوشه بندی چند هسته­ای (K- Mean Cluster) همه­ی روزهای مورد مطالعه به پنج گروه دسته­بندی و نقشه­ی ترکیبی هر گروه به عنوان الگوی گردشی کنترل کننده­ی بارش­های شدید و فراگیر ایران، ترسیم و ارائه شد. نتایج این بررسی گویای وجود اختلاف در آرایش الگوها، فراوانی تیپ­های هوا و مسیر حرکت آنها به سوی ایران است. همچنین برای ارزیابی رابطه­ی بین الگوهای گردش جوی و بارش از شاخص Pi استفاده شد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی Synoptic Analysis of Widespread Heavy Rains in Iran
چکیده انگلیسی مقاله Heavy and torrential rains are one of the hazardous phenomena of atmosphere which always cause several severe damages over Iran. For this reason in every developmental program their intensity and frequency should be understood and predicted. The main factor to their development and intensification are the atmospheric pressure patterns and motions. Therefore, in order to predict their occurrence, in this study we extracted the highest daily precipitation of days with 90th percentile and above of the year for the 40 selected stations during the 1980- 2009 period. Of these days we selected the days in which at least 25 percent of the stations had the highest daily precipitation. For the selected days we extracted the 500 hPa and sea level pressure maps. Then we clustered the sea level maps through the use of factor analysis and cluster analysis. We extracted five pressure patterns for the whole country explaining 77.63 percent of the total variation. In each pressure pattern we divided the daily rainfall intensity of its days by the daily intensity of all selected rainy days. In this way we developed an index which measures the share of each pressure pattern in the hazardous capacity of the country,s torrential rain days. The results showed that during all of the torrential rain days there was a deep trough in the region between the Mediterranean Sea and Iran at the 500 hPa level which is accompanied with a low pressure center over Iran. The upper level trough brought the atmospheric instability and the low level pressure system brought the moisture from the western and southern water bodies and intensified the upper level instability. But the variations of their location and intensity caused different pressure patterns and rainfall intensities. Thus predicting the position and intensity of these pressure patterns are very important to monitor the torrential rainfall episodes of the country. The CP3 pattern with 30 percent of the days showed the highest during this pattern the western trough was bifurcated to the west of Iran but merged to the east. Thus tow maxima of intensive rain days were developed over the south and northwest of the country. The surface low center was deepened up to the northeast of the country bringing moister from the southern water bodies to the country. This pattern was dominant through the fall and winter seasons. The CP4 pattern with 12 percent frequency was the least occurring pattern. This pattern caused the heavy rains of the western parts of the country. The very deep trough to the west of Iran cause very heavy rains in the region. The CP1 pattern was strong in the north and northeast of the country where as the CP2 and CP5 patterns were dominated the southern parts of the country.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله حسن مصطفائی | hasan mostafaii


بهلول علیجانی | bohloul alijani


محمد سلیقه | mohammad saligheh


نشانی اینترنتی http://jsaeh.khu.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-3-34&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات